Binnenshuis composteren
Woont u in een appartement, met of zonder balkon? Hebt u niet de ruimte om een compostvat te installeren? Wilt u nog steeds uw schillen en andere organische materialen recyclen?
Hier zijn twee technieken die geschikt kunnen zijn voor uw behoeften:
Vermicompostering / wormencompostering
Hoe werkt het?
Vermicompostering (of wormencompostering) is een composteringstechniek geschikt voor binnenshuis. Het is ontworpen om hoofdzakelijk keukenafval te composteren en vereist weinig tot geen droge stof, in tegenstelling tot composteren in de open lucht.
Een vermicomposter of wormenbak bestaat uit een structuur van 3 of 4 gestapelde bakken, geperforeerd opdat de wormen kunnen migreren tussen de verschillende bakken en om de vloeistof te kunnen opvangen in de onderste bak. De onderste bak vangt namelijk het percolaat op, een vloeibare meststof die tijdens het afbraakproces ontstaat.
De omzetting van organisch afval gebeurt in een gesloten container, waarin wormen worden toegevoegd om het proces op gang te brengen. Waar vindt u wormen?
Met een startmonster van wormen, is u wormenbak klaar om te gaan. Na twee weken acclimatisatie zijn uw wormen gewend aan hun nieuwe omgeving en klaar om hun werk te doen. U kunt dan uw organisch materiaal toevoegen, de wormen voeden zich ermee, breken het af en planten zich voort, de opvolging is verzekerd. Het systeem is dus continu en zelfonderhoudend.
Als een bak vol is, gaat die in rustfase. Dan zet u er een andere bak op en begint die te vullen. De wormen worden aangetrokken door het verse materiaal en zullen op natuurlijke wijze naar de nieuwe bak migreren.
Zodra deze bak vol is, herhaalt u de actie: u plaatst er een lege bak op en begint uw organisch materiaal erin te leggen.
Tegen dat er drie bakken vol zijn, is de laatste bak volledig afgebroken.
Compostwormen
Compostwormen, naar hun Latijnse naam Eisenia foetidae, worden ook wel rode wormen, Californische wormen, of mestwormen genoemd.
Zij houden van vers ontbindend materiaal en werken aan de oppervlakte (in de bovenste 30 cm van de bodem), in tegenstelling tot regenwormen, die dieper zitten en zich voeden met reeds ontbonden materiaal.
Compostwormen kunnen per dag tussen hun halve gewicht en hun eigen gewicht eten!
Om te composteren, hebt u veel wormen nodig!
De hoeveelheid wormen moet idealiter overeenkomen met de gemiddelde hoeveelheid vers afval die u produceert. Een volwassen worm weegt ongeveer 0,25 gram.
Kleine berekening: u wilt 250 gr per dag composteren. U hebt tussen de 250 en 500 gr wormen nodig, dus tussen de 1000 en 2000 wormen. We hebben het gezegd, u hebt veel wormen nodig.
Compostwormen planten zich voort vanaf de leeftijd van twee maanden. Ze vermenigvuldigen zich zeer snel en onder de juiste omstandigheden kan hun populatie elke drie maanden verdubbelen. Om te controleren of ze zich voortplanten, kijk naar de cocons! Ze zijn klein, ovaal en geel.
Wormen zijn levende wezens, danzkij hen konden onze bodems ooit bewerkt worden. Laten we hen respecteren!
Waar moet ik het neerzetten?
Een vermicomposter is ideaal om binnen te plaatsen: keuken, gang of kelder.
Hij werkt optimaal tussen 15 en 25°C. Onder 10°C vertraagt de koude de wormen en wordt het ontbindingsproces op pauze gezet.
Als u de vermicomposter op uw balkon wilt zetten, moet u op de temperatuur letten: voeg in de winter een thermisch deken toe en bescherm de composter in de zomer tegen de zon.
Pas op, temperaturen onder 5°C en boven 30°C zijn dodelijk voor wormen.
Hoe de vochtigheid beheersen?
Een vermicomposter die te vochtig is, kan nare geurtjes veroorzaken, omdat de lucht niet goed kan circuleren.
Om deze situatie te verhelpen, moet u karton toevoegen om de vochtigheid te absorberen, een paar dagen stoppen met voederen en het deksel verwijderen om verdamping te stimuleren, zolang nodig is om weer in evenwicht te komen.
Controleer of de gaten in de verschillende bakken vrij zijn om de vloeistof door te laten en het percolaat op te vangen.
Hebt u last van muggen? Lees op onze pagina hoe u van ze afkomt…
Wat kunt u erin stoppen?
- Restjes fruit en rauwe groenten
- Koffiedik en -filters
- Thee en theezakjes
- Verwelkte bloemen (niet behandeld!)
- Kleurloos karton
- Strooisel van herbivoren
Idealiter snijdt u uw afval in stukken van 5 cm, om de werking van de wormen te vergemakkelijken en het proces te versnellen.
- Verse knoflook en uienschillen
- Rabarberbladeren
- Veel citrusvruchten
- Restjes voedsel (gekookt, vlees en vis)
- Brood
- Afval van carnivoren
- Vet (olie en azijn)
- Bedrukt papier
Waar kan u wormen vinden?
Vooraleer u wormen koopt voor uw vermicomposter, moet u weten dat er genoeg alternatieven zijn om ze gratis te vinden!
- plus2vers.com: wormen donatie site
- In een bestaande compost: Buurtcompost, CompostGids, via bekenden, enz.
- Op de Facebook groep “Composteurs de Bruxelles“
Als u wormen gaat halen, vergeet geen emmer om de wormen mee te nemen. Neem zeker genoeg wormen om uw vermicomposter te starten!
Oogsten en gebruiken van vermicompost en percolaat
Hoe weet u wanneer een bak rijp is?
Om uit te vinden of u de compost kunt oogsten en dus de bak kunt legen om hem weer bovenop op de stapel te leggen, moet u kijken of er nog wormen zijn. De aanwezigheid van wormen geeft aan dat er nog materiaal is om af te breken en dat de compost nog niet rijp is.
De wormencompost
De vaste meststof, vermicompost, is een stikstofrijke meststof. Er blijft slechts 10 tot 20% over van het oorspronkelijke gewicht van het organische afval. Om de compost te oogsten, moet u wachten tot de wormen naar de bovenste bakken zijn getrokken, waar het afval nog vers is. Wanneer uw onderste bak (bijna) geen wormen meer heeft, kunt u hem uit het systeem halen en aan de lucht laten drogen. U kunt het oogsten, bewaren in een zak of doos en desgewenst zeven. Om het te gebruiken, meng de compost met aarde (1/3 compost + 2/3 aarde)
Het percolaat
Vloeibare meststof, percolaat genoemd, is een natuurlijke meststof die rijk is aan stikstof. U kan het percolaat oogsten, door de onderste bak te legen in een fles. Zorg ervoor dat de fles goed belucht blijft (maakt bijvoorbeeld een gaatje in de dop) om gisting en dus nare geurtjes te voorkomen. Om het percolaat te gebruiken, verdunt u het: 1 deel percolaat op 10 delen water.
Is dit de juiste techniek voor u?
Bezoek onze webshop om een wormenbak te kopen die door ons getest werd: de WORMS-shop
U kan het ook zelf maken. Ontdek onze tips voor een DIY wormencompostbak!
Hebt u nog vragen? Bezoek onze veelgestelde vragen of neem deel aan een van onze gratis opleidingen.
Bokashi
De Bokashi, wat in het Japans “gefermenteerd organisch materiaal” betekent, is een composteringsmethode waarmee keuken- en tafelafval kan worden gevaloriseerd. De methode is gebaseerd op het principe van gisting, dankzij efficiënte micro-organismen (EM). Actief onder anaërobe omstandigheden – i.e. zonder zuurstof – verwerken zij het organische materiaal dat gedeponeerd werd in de emmer en verhinderen dat het materiaal rot.
Het grote voordeel van deze techniek is dat u alle organisch keukenafval kunt composteren, niet alleen plantaardig afval, maar ook tafelresten en vlees.
U kan dus vlees, vis, zuivelproducten en zelfs gekookt voedsel composteren.
Hoe werkt de bokashi?
Bokashi compostering gebeurt in een kleine plastic emmer (minder dan 20 liter), die gemakkelijk in de keuken kan worden geplaatst. De emmer heeft een goed afsluitend deksel, een rooster en een kraantje op de bodem om de vloeistof die tijdens het gistingsproces ontstaat regelmatig af te tappen.
In deze composteerbak voegt u niet alleen het afval toe, maar ook een handvol van de Bokashi starter, die dienst doet als versneller. Deze starter bestaat uit tarwezemelen die zijn geïmpregneerd met efficiënte micro-organismen of “goede bacteriën”, die de fermentatie van keukenresten mogelijk maken via een hygiënisch proces dat nare geurtjes voorkomt.
Een proces in 2 stappen
Eerste stap – “voorfermentatie”
Eerst worden keukenresten in de Bokashi emmer gelegd, vervolgens aangestampt en bestrooid met de Bokashi starter.
De keukenresten worden dan gestabiliseerd door melkzuurfermentatie, volledig zonder zuurstof (anaëroob).
Deze strooibeurten met de Bokashi starter blokkeren methaanvorming, rotting en nitrificatie, en zorgen bovendien voor een hygiënisering van het geheel.
Tijdens deze stap kan er via het kraantje onderaan de emmer een voedingsrijke vloeistof worden opgevangen.
Deze vloeistof is een uitstekende meststof voor uw planten, maar moet verdund worden voor gebruik: 1 deel op 100 delen water.
Tweede stap
Eens de emmer vol is, laat u hem minstens 2 weken gisten. Er ontstaat een digestaat, het resultaat van de afbraak van het organisch materiaal via anaërobe gisting (zonder zuurstof). Dit digestaat heeft al zijn energiewaarde en mineralen behouden.
Dan moet u naar de tweede stap gaan. Om deze digestaat te kunnen gebruiken, moet hij worden begraven om hem te vermengen met de grond. Wees voorzichtig, het digestaat is zuur!
Als uw emmer vol is en u laat hem minstens twee weken staan, begint u een tweede emmer te vullen.
Wat te doen met het digestaat?
U moet het begraven door een put van +-30 cm diep te graven, niet te dicht bij wortels/gewassen.
Bedekt het met aarde en wacht 2 weken alvorens te planten, opdat de zuurtegraad die in het digestaat zit, geneutraliseerd is.
Pas na een maand wordt het digestaat effectief grond, dankzij de micro-organismen en de regenwormen die leven in de bodem.
U kan aarde of potgrond bemesten door een lagenstelsel te maken in een grote pot:
1/3 aarde op de bodem van de pot, 1/3 digestaat en afdekken met 1/3 aarde.
Na één maand heeft u rijke, levende grond (micro-organismen).
U kan uw digestaat in uw compost deponeren om die te verrijken.
Pas op, digestaat heeft een slechte geur (scherpe gegiste geur) en ruikt sterk.
Voordelen/nadelen
- Gemakkelijk te gebruiken
- U kan al uw keukenafval, rauw en gekookt, zonder uitzondering composteren.
- In de eerste fase komt er gewoonlijk geen slechte geur vrij, omdat een hermetisch afgesloten emmer gebruikt wordt.
- Composteren gaat snel. Elke maand krijg je tot 16 liter gebruiksklare Ddigestaat.
- Continue productie van vloeibare meststoffen.
- Bokashi levert geen eindproduct op. Het moet in de tuin worden begraven of in de compost worden gegooid om bruikbaar te zijn.
- Vanwege de fermentatieperiode, wanneer de bokashi vol is, hebt u een tweede emmer nodig. Dus kan het onhandig zijn in de keuken.
- Als u in een flat woont, dus zonder tuin, zal u een bestemming moeten vinden voor het digestaat.
- U moet de Bokashi starter blijven kopen.
Hebt u nog vragen? Bezoek onze veelgestelde vragen of neem deel aan een van onze gratis opleidingen.