Binnenshuis composteren

Woont u in een appartement, met of zonder balkon? U hebt niet de ruimte om een compostvat te installeren? Wilt u nog steeds uw schillen en andere organische materialen recyclen?

Hier zijn twee technieken die geschikt kunnen zijn voor uw behoeften: 

Vermicompostering / wormcompostering

Hoe werkt het?

Vermicompostering (of wormcompostering) is een composteringstechniek geschikt voor binnenshuis. Het is ontworpen om hoofdzakelijk keukenafval te composteren en vereist weinig of geen droge stof, in tegenstelling tot compost voor buitengebruik.

Een vermicomposter of wormenbak bestaat uit een structuur van 3 of 4 gestapelde bakken, geperforeerd om de migratie van wormen en de evacuatie van vloeistof mogelijk te maken. De onderste bak vangt het percolaat op, een vloeibare meststof die tijdens het afbraakproces ontstaat.

De omzetting van organisch afval gebeurt in een gesloten container, waarin wormen worden toegevoegd om het proces op gang te brengen. (waar vind u wormen?)

Met dit startmonster van wormen, is u wormenbak klaar om te gaan. Na twee weken acclimatisatie zijn uw wormen gewend aan hun nieuwe omgeving en klaar om hun werk te doen. U kunt dan uw organisch materiaal toevoegen, de wormen voeden zich ermee, breken het af, en planten zich voort om het over te nemen. Het systeem is dus continu en zelfonderhoudend.

Als een bak vol is, gaat hij in een rustfase. Dan zet u er een andere bak op en begint die te vullen. De wormen worden aangetrokken door het verse materiaal en zullen op natuurlijke wijze naar de nieuwe bak migreren.

Zodra deze bak vol is, herhaalt u de handeling: u plaatst er een lege bak op en begint uw organisch materiaal erin te leggen.
Als u drie bakken vol zijn, moet de laatste bak volledig afgebroken zijn.

Compostwormen

Compostwormen, naar hun Latijnse naam Eisenia foetidae, worden ook wel rode wormen, Californische wormen, of mestwormen genoemd.

Zij houden van vers ontbindend materiaal en werken aan de oppervlakte (in de bovenste 30 cm van de bodem), in tegenstelling tot regenwormen, die dieper zitten en zich voeden met reeds ontbonden materiaal.

Compostwormen kunnen per dag tussen hun halve gewicht en hun eigen gewicht eten!

Om te composteren, hebt u veel wormen nodig!

De hoeveelheid wormen moet idealiter overeenkomen met de gemiddelde hoeveelheid vers afval die u produceert. Een volwassen worm weegt ongeveer 0,25 gram.

Kleine berekening: u wilt 250 gr per dag composteren. U hebt tussen de 250 en 500 gr wormen nodig, dus tussen de 1000 en 2000 wormen. We hebben u gezegd dat u veel nodig hebt 🙂

Compostwormen planten zich voort vanaf de leeftijd van twee maanden. Ze vermenigvuldigen zich zeer snel, en onder de juiste omstandigheden kan hun populatie elke drie maanden verdubbelen. Om te controleren of ze zich voortplanten, kijk naar de cocons! Ze zijn klein, ovaal en geel.

Wormen zijn levende wezens, het is aan hen te danken dat onze bodem ooit gecultiveerd werd, laten we hen respecteren.

Waar moet ik het neerzetten?

Een vermicomposter is ideaal om binnen te plaatsen: keuken, gang, kelder.

Hij werkt optimaal tussen 15 en 25°C. Onder 10°C worden de wormen vertraagd door de kou en wordt het ontbindingsproces op pauze gezet.

Als u hem op uw balkon wilt zetten, moet u op de temperatuur letten: voeg in de winter een thermische deken toe en bescherm hem in de zomer tegen de zon.

Pas op, temperaturen onder 5°C en boven 30°C zijn dodelijk voor wormen.

Hoe de vochtigheid te beheersen?

Een vermicomposter die te vochtig is, kan nare geurtjes veroorzaken omdat de lucht niet goed kan circuleren.

Om deze situatie te voorkomen, moet u karton toevoegen om de vochtigheid te absorberen en een paar dagen stoppen met voederen en het deksel verwijderen om de verdamping te bevorderen, de tijd die nodig is om weer in evenwicht te komen.

Controleer of de gaten in de bakjes vrij zijn om de vloeistof door te laten en het percolaat op te vangen (interne link).

Hebt u last van muggen? Kijk op onze pagina over hoe u van ze afkomt…

Wat kunnen we erin stoppen?

  • Restjes fruit en rauwe groenten
  • Koffiedik en -filters
  • Thee en theezakjes
  • Verwelkte bloemen (niet behandeld!)
  • Kleurloos karton
  • Strooisel van herbivoren

Idealiter snijdt u uw afval in stukken van 5 cm, om de werking van de wormen te vergemakkelijken en het proces te versnellen.

  • Verse knoflook en uienschillen
  • Rabarberbladeren
  • Veel citrusvruchten
  • Overgebleven voedsel (gekookt, vlees, vis)
  • Brood
  • Afval van carnivoren
  • Vet (olie en azijn)
  • Bedrukt papier

Waar kan ik wormen vinden?

Voordat u wormen koopt voor uw vermicompost, moet u weten dat er genoeg alternatieven zijn om ze gratis te vinden!

Als u wormen gaat halen, denk er dan aan een emmer te halen om ze mee naar huis te nemen. U zult genoeg nodig hebben om uw vermicompost te starten!

Oogsten en gebruiken van vermicompost en percolaat

Hoe weet u wanneer een bak rijp is?

Om uit te vinden of u de compost kunt oogsten en dus de bak kunt legen om hem weer op de stapel te leggen, moet u kijken of er nog wormen zijn.
De aanwezigheid van wormen geeft aan dat er nog materiaal is om af te breken en dat de compost nog niet volgroeid is.

De wormencompost

De vaste meststof, vermicompost, is een stikstofrijke meststof. Het vertegenwoordigt 10 tot 20% van het oorspronkelijke gewicht van het gecomposteerde afval.
Om het op te halen, moet u wachten tot de wormen naar de bovenste bakken zijn getrokken, waar het afval nog vers is.
Wanneer uw onderste bak (bijna) leeg is, kunt u hem uit het systeem halen en aan de lucht laten drogen. U kunt het verzamelen en in een zak of doos bewaren, en desgewenst zeven.
Om het te gebruiken, meng het met aarde (1/3 compost + 2/3 aarde).

Het percolat

Vloeibare meststof, percolaat genoemd, is een natuurlijke meststof die rijk is aan stikstof.
Om het op te vangen, leeg u uw tank in een fles. Zorg ervoor dat de fles goed belucht blijft (stop bijvoorbeeld een gaatje in de dop) om gisting en dus nare geurtjes te voorkomen.
Om het percolaat te gebruiken, verdunt u het met 10 maal het volume water.

percolat vermicompost

Is dit de juiste techniek voor u?

Bezoek onze webshop om een wormenbak te kopen die door ons getest werd: de WORMS-shop 

Je kunt het ook zelf maken. Ontdek onze tips voor een DIY wormencompostvat!

Hebt u nog vragen? Bezoek onze veelgestelde vragen of neem deel aan een van onze gratis opleidingen.

Bokashi

De Bokashi, wat in het Japans “gefermenteerd organisch materiaal” betekent, is een composteringsmethode waarmee keuken- en tafelafval kan worden gerecupereerd. De methode is gebaseerd op het principe van gisting. Een proces dat mogelijk wordt gemaakt door efficiënte micro-organismen (EM). Actief onder anaërobe omstandigheden – zonder zuurstof – werken zij in op het in de emmer afgezette organisch materiaal en verhinderen de afbraak ervan.

Het grote voordeel van deze techniek is dat u alle organisch keukenafval kunt composteren, niet alleen plantaardig afval, maar ook tafelresten en vlees.

U kan vlees, vis, zuivelproducten en zelfs gekookt voedsel composteren.

bokashi

Hoe werkt de bokashi?

Bokashi-compostering gebeurt in een kleine plastic emmer (minder dan 20 liter), die gemakkelijk in de keuken kan worden geplaatst. Het heeft een goed sluitend deksel, een rooster en een kraantje op de bodem om de vloeistof die tijdens het gistingsproces ontstaat regelmatig af te tappen.

In deze composteerbak voegen we niet alleen het afval toe, maar ook handvatten van Bokashi-starter, die als versneller fungeert. Deze starter bestaat uit tarwezemelen die zijn geïmpregneerd met efficiënte micro-organismen of “goede bacteriën”, die de fermentatie van keukenresten mogelijk maken via een hygiënisch proces dat nare geurtjes voorkomt.

Een proces in 2 stappen

Eerste stap

Eerst wordt het bioafval gestort, daarna wordt het samengeperst en bestrooid met Bokashi-starter. Het keukenbios wordt vervolgens gestabiliseerd door melkzuurgisting zonder lucht (anaëroob).

Deze besprenkelingen hebben tot gevolg dat de methanisering, de ontbinding en de nitrificatie worden geblokkeerd en dat het geheel wordt gehygiëniseerd.

In dit stadium kan via de kraan een voedingsrijke vloeistof worden opgevangen. Deze vloeistof is een zeer goede meststof voor planten en moet tot een honderdste met water worden verdund.

Tweede stap

Als u  emmer vol is, laat u hem minstens 2 weken gisten. Men verkrijgt dan een digestaat, het resultaat van de afbraak van het organisch materiaal via anaërobe gisting (zonder zuurstof). Dit digestaat heeft al zijn energiewaarde en mineralen behouden.

Dan moet u naar de tweede stap gaan. Om deze compost te gebruiken, moet hij worden begraven om hem met de grond te vermengen. Wees voorzichtig, het digestaat is zuur!

Als u emmer vol is en u laat hem minstens twee weken staan, begint u de tweede emmer te vullen.

Wat te doen met het digestaat?

U moet het begraven door een goot van +-30 cm diep te graven, niet te dicht bij de wortels/gewassen.

Eenmaal bedekt met aarde moet men 2 weken wachten alvorens te planten, zodat de zuurtegraad die in het digestaat zit, geneutraliseerd is.

Pas na een maand wordt het digestaat grond, dankzij de bodemmicro-organismen en de regenwormen.

U kan aarde of potgrond bemesten door een lagenstelsel te maken in een grote pot:

1/3 aarde op de bodem van de pot, 1/3 digestaat en afdekken met 1/3 aarde.

Na 1 maand heeft u rijke, levende grond (micro-organismen).

U kan uw digestaat in uw compost lozen, wat het zal verrijken.
Pas op, digestaat heeft een slechte geur (scherpe gegiste geur) en ruikt sterk.

Voordelen/nadelen

  • Gemakkelijk te gebruiken
  • U kan al uw keukenafval zonder uitzondering composteren, rauw en gekookt.
  • In de eerste fase komt er gewoonlijk geen slechte geur vrij, omdat een verzegelde emmer wordt gebruikt.
  • Composteren gaat snel. Elke maand wordt een volume van 16 liter opgevangen en klaar voor gebruik.
  • Continue productie van vloeibare meststoffen.
  • Bokashi levert geen eindproduct op. Het moet in de tuin worden begraven of in de compost worden gegooid om bruikbaar te zijn.
  • Vanwege de fermentatieperiode als de bokashi vol is, hebt u 2 emmers nodig. Dus kan het onhandig zijn in de keuken.
  • Als u in een flat woont, dus zonder tuin, zal u een bestemming moeten vinden voor het digestaat.
  • U moet meer Bokashi starter kopen als het leeg is.

Hebt u nog vragen? Bezoek onze veelgestelde vragen of neem deel aan een van onze gratis opleidingen.